Catalonië
Jeroen Verdonk toog in mei 2012, samen met Marieke Kruize en studenten van Wine2move naar Catalunya (Spanje) om met eigen ogen te ontdekken wat deze streek zo bijzonder maakt. Je zou een Catalaan ermee beledigen door hem als Spanjaard aan te spreken. En inderdaad, Catalonië ís anders dan de rest van Spanje. Deze provincie in het noordoosten van Spanje combineert het zonnige, mediterrane leven met zakelijkheid en dynamiek. Catalonië is vooruitstrevend en modern, maar altijd met respect voor tradities. Dit vind je ook in de Catalaanse wijnen terug. In de afgelopen tien jaar zijn de wijnen moderner en toegankelijker geworden. Hoewel iedere regio in het gebied zijn eigen, herkenbare stijl heeft behouden, zijn de wijnen lichter, strakker, subtieler.
Catalonië is een veelzijdig wijngebied. Tijdens de wijnreis viel ons op hoe de wijnen, zelfs binnen een appellatie, enorm kunnen verschillen. De wijnen variëren van strakke, verfrissende cava’s tot volle, stoere rode wijnen. Hoewel het gebied in zijn geheel een mediterraan klimaat heeft en profiteert van de verkoelende zeewind kan de temperatuur in het binnenland flink oplopen. Hierdoor zijn de wijnen uit het binnenland vaak behoorlijk rijp. Om de wijnmakers meer ruimte te geven hun assortiment uit te breiden met andere stijlen gekwalificeerde wijnen is in 1999 de DO Catalunya opgericht. Door deze verandering kunnen wijnmakers wijnen uit het hele gebied met elkaar mengen en de wijn toch met een DO-status op de markt brengen.
Penedès, gebied van uitersten
De internationaal meest bekende Catalaanse wijnen komen uit de Penedès, het kustgebied net onder Barcelona. In de afgelopen jaren worden er steeds meer niet-Franse bubbels gedronken. Cava is een populair Spaanse alternatief voor Champagne en Prosecco. Deze frisse mousserende wijn wordt op dezelfde manier gemaakt als champagne, via de zogenaamde ‘méthode traditionelle’. Dit betekent dat de tweede vergisting op de fles plaatsvindt, waardoor subtiele aroma’s van geroosterd brood en biscuits in de wijn ontstaan. Door het warmere klimaat en andere druivenrassen smaakt cava echter heel anders dan champagne. Maar ook tussen de verschillende cava’s proef je grote verschillen. In het restaurant Cal Blay, in de hoofdstad van de cava San Sadurni d’Anoia, worden meer dan 100 verschillende cava’s geschonken bij lokale gerechten.
Stoere wijnen
Reis je verder naar het zuiden, dan wordt het gebied verder landinwaarts steeds ruiger, met grote hoogteverschillen. De wijngaarden in Priorat zijn indrukwekkend: op de kleine plateautjes tussen de steile hellingen staan steeds maar een paar rijen wijnstokken aangeplant. Door deze verspreide ligging van de wijnstokken is het bijna onmogelijk de wijngaarden machinaal te bewerken. De verkoelende zeewind die in de loop van de middag opsteekt geeft de druiven ruimschoots de kans om hun aroma’s te ontwikkelen. De wijnen uit dit gebied hebben veel smaak en concentratie. Vroeger stond dit gebied bekend om zijn stevige, bijna ontoegankelijke wijnen, die vrijwel alleen voor de Spaanse consumptie werden gebruikt. Maar nu ook de rest van de wereld Priorat heeft ontdekt als wijngebied, zijn de wijnen lichter en toegankelijker geworden. Moderne vinificatietechnieken en het blenden met andere (internationale) druivenrassen hebben ervoor gezorgd dat de wijnen bij een groeiend aantal wijnliefhebbers bekend en geliefd zijn. Deze veranderingen zijn in gang gezet door René Barbier, in sommige delen van de wereld ook wel de ‘Prince of Priorat’ genoemd. Hij wilde wijn maken die lichter van stijl is, maar wel duidelijk zijn herkomst laat zien. De absolute topwijn van deze wijnmaker is de Clos Mogador: een volle, rijpe wijn waarin je nog altijd het ruige en stoere van de Priorat terugproeft.
Duidelijk is dat wijnmakers in Catalonië niet stil zitten. Ze zijn constant bezig om met nieuwe ideeën en technieken de kwaliteit van hun wijnen te verbeteren en hun eigen identiteit neer te zetten. Dit geeft verrassende, mooie wijnen, die Spanje als wijnland een nieuw, aantrekkelijk gezicht geven.